Zwarte gaten
Wanneer ik een familie heb ondersteund en begeleid bij een uitvaart neem ik zo’n twee weken later contact op en bied de mogelijkheid voor een nagesprek aan. Een moment buiten de hectiek van de uitvaart. Om elkaar terug te zien en om na te praten. Er is geen vaste structuur voor dit gesprek. Het loopt zoals het loopt. Het gaat om bijpraten, terugkijken op de uitvaart of stilstaan bij hoe iemand zich op dat moment voelt, hoe het gemis ervaren wordt. Soms is het gesprek heel praktisch van aard. Dan geef ik bijvoorbeeld informatie over urnen of een grafmonument, of verwijs ik naar iemand die ondersteuning kan bieden bij regelzaken of bij het rouwproces. Het is dus maar net waar de behoefte ligt.
Heel recent kwam ik in contact met Ineke, zij moest afscheid nemen van haar levenspartner Toos. Toos mocht de 40 net niet halen, en dat was voor haar en haar naasten een groot verdriet. Toos had zelf flink de hand gehad in haar eigen afscheid. Samen met de inbreng van Ineke en haar familie was het een prachtig afscheid geworden. Het was druk en het afscheid was indrukwekkend en intens. Verdriet om het jonge verlies maar ook bewondering voor Toos haar vechtlust en haar positiviteit.
Twee weken later zat ik bij Ineke aan de keukentafel voor een kopje thee en het bewuste nagesprek. Het was fijn om Ineke weer te zien. Ineke vertelde honderduit over de positieve reacties die zij mocht ontvangen op de uitvaart van Toos. Dat deed haar zichtbaar goed. Ook vertelde zij over haar eigen gevoel. Ze had het zwaar met het verlies, de werkelijkheid en het missen begonnen langzaam maar zeker echt door te dringen. Net als Toos probeerde ze er positief in te staan maar dat kostte zichtbaar moeite.
Op mijn vraag hoe ze mijn begeleiding tijdens de uitvaart en de week ervoor had ervaren kreeg ik een hele fijne reactie. Maar Ineke zei ook iets waar ik van schrok, of in elk geval waardoor ik mijn oren spitste en blij was dat zij me hier weer bewust van maakte.
Ineke zei: ‘Er zitten hier en daar wel flinke zwart gaten in die dagen hoor’. Hiermee bedoelde ze dat ze stukken kwijt was in de dagen na het overlijden. Dat ze niet meer precies wist wat er op welk moment was gedaan en wie er geweest waren. Ik vroeg meteen of ze ook besluiten had genomen die ze liever niet of anders genomen zou hebben wanneer die zwarte gaten er niet geweest waren. Gelukkig voelden de genomen beslissingen op dat moment nog steeds goed voor Ineke. Ik besefte me heel sterk hoe alert ik als uitvaartbegeleidster moet zijn wanneer ik mijn vak uitoefenen. Dat ik mensen begeleid in rouw die door hun verlies en verdriet niet altijd alles goed kunnen overzien. Dit aanvoelen en waar mogelijk vertragen om beslissingen niet allemaal op hetzelfde moment of te snel te laten nemen is dan mijn belangrijke taak en verantwoordelijkheid.
Het nagesprek is voor mij dan ook niet alleen van grote waarde om het weerzien, maar zeker ook om te leren en mij scherp te houden in mijn werk.